DÜNYAYI KASIP KAVURAN NFT NEDİR?

Son yıllarda her alanda dijitalleşme en popüler konulardan biri. Kripto piyasasıyla ilgili her gün bir haber duyduğumuz, Elon Musk, Bitcoin, blockchain gibi isim ve terimlerin artık beynimize işlendiği bu günlerin bir diğer önemli konusu ise NFT'ler. NFT özetle dijital kişiye özgün sanat eserleridir. NFT nedir gibi sorularınızı cevaplamak üzere sizin için derlediğimiz yazımızı mutlaka okuyun!

NFT Nedir?

NFT'nin açılımını Non-fungible token yani değiştirilemez token ya da değiştirilemez jeton olarak çevirebiliriz. Fakat burada çeviri yetmiyor biraz daha detaya girmekte fayda var. "Değiştirilemez", "Non-fungible" aşağı yukarı benzersiz olduğu ve başka bir şeyle değiştirilemeyeceği anlamına gelir. Yani NFTler unique, özgündür. Örneğin Bitcoin değiştirilebilirdir, birini başka bir bitcoin ile takas edip ve tamamen aynı şeye sahip olabilirsiniz. Fakat one-of-a-kind trading card yani türünün tek örneği bir ticaret kartı değiştirilemez. Farklı bir kartla takas edip, tamamen farklı bir şeye sahip olabilirsiniz. 90'lardan örnek vermek gerekirse Pokemon kartını takas edip futbol kartı alabilirsiniz diyebiliriz.

Çok yüksek bir seviyede, çoğu NFT, Ethereum blok zincirinin bir parçasıdır. Ethereum, bitcoin veya dogecoin gibi bir kripto para birimidir. Ancak blok zincirleri, örneğin bir ETH madeni, paradan farklı çalışmasını sağlayan ekstra bilgileri depolayan bu NFT'leri de destekler. Diğer blok zincirlerinin, kripto para birimlerinin, kendi NFT sürümlerini uygulayabileceğini belirtmekte fayda var. Kısacası NFT'leri kripto para birimleriyle satın alabilirsiniz. Piyasaların çoğu Ethereum'u kabul ediyor. Ancak teknik olarak, herkes bir NFT satabilir ve istediği para birimini isteyebilir. Kripto para birimleri gibi, NFT'ler de dijital cüzdanlarda saklanır. Cüzdanın özellikle NFT uyumlu olması gerektiğini de belirtelim.

NFT'ler dijital olan müzik veya çizim gibi, herhangi bir şey olabilir. Ancak buradaki heyecanın çoğu, dijital sanatı satmak için teknolojiyi kullanmakla ilgili. Yani yeni oluşan bir dijital ticaret alanı, sanat eserine sahip olmaktan daha fazla heyecanlandırıyor insanları. Grimes'ın 50 saniyelik bir videosu için neredeyse 390 bin dolar ödeyen veya Beeple olarak bilinen dijital sanatçı Mike Winkelmann'ın bir videosu için 6,6 milyon dolar ödeyen kişiler gibi bazı insanlar NFT'lerin dijital sanat koleksiyonculuğu olacağını umuyor.

Buraya kadar sayfayı kapatmadan ya da dikkatin dağılmadan geldiysen dikkat et çünkü işler biraz garipleşecek! NFT'de bulunan sanat da dahil olmak üzere, dijital bir dosyayı istediğiniz kadar kopyalayabilirsiniz.

Ancak NFT'ler size kopyalanamayacak bir şey vermek için tasarlanmıştır: işin mülkiyeti. Sadece o NFT'nin sahibi, tıpkı fiziksel sanat eserlerinde olduğu gibi telif hakkı ve çoğaltma haklarını elinde tutabilir. Fiziksel sanat koleksiyonculuğu açısından söylemek gerekirse: herkes Monet baskısı satın alabilir, ancak orijinaline yalnızca bir kişi sahip olabilir.

Beeple'ın Christies'de müzayedede sattığı görüntü, 69 milyon dolara satıldı. Bu arada, Monet'in 2014'te satılan Nymphéas tablosundan 15 milyon dolar daha fazla olduğunu da belirtelim. Monet'i kim aldıysa, onu fiziksel bir nesne olarak değerlendirebilir. Dijital sanatta da bir kopya, kelimenin tam anlamıyla orijinali kadar iyidir. Her NFT, blok zincirinde benzersizdir. Ancak tek bir gerçek versiyonunun olduğu bir Van Gogh gibi olabilirken, aynı sanat eserinin 50 veya yüzlerce numaralı kopyasının bulunduğu bir ticaret kartı gibi de olabilir.

NFT'nin Amacı Ne?

NFT'lerin amacı bir sanatçı mı yoksa bir alıcı mı olduğunuza bağlı. Eğer sanatçıysanız, NFT'ler ilginizi çekebilir, çünkü böylelikle sizin için yeni bir pazar kapısı açılmış, işlerinizi satmanın bir yolu olmuş oluyor. Ayrıca, NFT'lerin etkinleştirebileceğiniz, NFT her satıldığında veya el değiştirdiğinde size bir yüzde ödeneceği bir özelliği vardır; bu da çalışmanızın süper popüler olması durumunda avantajın bir kısmını elde etmenizi sağlar.

Eğer alıcıysanız, sanat eseri satın almanın bariz faydalarından biri, sevdiğiniz sanatçıları finansal olarak desteklemenize izin vermesidir ve bu NFT'ler için de geçerlidir. Bir NFT satın almak genellikle size, resmi çevrimiçi yayınlamak veya profil resminiz olarak ayarlamak gibi bazı temel kullanım hakları da verir. Artı, elbette, sanata sahip olduğunuzla övünme hakları var ve onu desteklemek için de bir blockchain girişi var.

Eğer sanat koleksiyonucusu iseniz, NFT'ler, satın aldığınız ve değerinin bir gün artmasını umduğunuz diğer spekülatif varlıklar gibi çalışabilir. Böylece kar etmek için satabilirsiniz.

Buna Kimler Para Öder ki?

NFT'leri bu kadar karmaşık yapan şeyin bir parçası da bu. Bazı insanlar NFT'lere güzel sanat koleksiyonunun geleceği gibi davranır ve bazı insanlar da onlara Pokémon kartları gibi koleksiyon olarak davranır. YouTuber Logan Paul'un bir video klibi için 200 bin dolar ödendiğini biliyor muydunuz? Teknik olarak dijital olan her şey bir NFT olarak satılabilir.

NFT'leri gerçek dünya nesnelerine bağlamaya yönelik bazı girişimler oldu. Nike, CryptoKicks adını verdiği bir NFT sistemi kullanarak spor ayakkabıların orijinalliğini doğrulamak için bir yöntemin patentini aldı.

NFT'ler, Ethereum blok zinciri yeni bir standardın parçası olarak onlara destek verdiğinde teknik olarak gerçekten mümkün hale geldi. İlk kullanımlardan biri ise kullanıcıların sanal kedi yavrularını takas etmelerine ve satmalarına izin veren CryptoKitties adlı bir oyundu. Kedileri seviyoruz ama bir sanal kediye 170 bin dolar veren kişi kadar değil...

Fakat bu sanal kediler, NFT'lerin en ilginç yönlerinden birini yani oyunlarda nasıl kullanılabileceğini de gösteriyor. Halihazırda bazı oyunlar NFT'leri item olarak aldırabiliyor hatta bazıları satışını da yapıyor. Oyuncuların benzersiz bir oyun içi silah veya kask ya da NFT olarak herhangi bir şey satın alma fırsatları olabiliyor bu da çoğu insanın gerçekten kullanıp takdir edeceği bir şey.

NFT'ler çalınabilir mi?

Blockchain'in cazibesinin bir kısmı, bir işlemin gerçekleştiği her seferin kaydının saklanması ve bu da çalınmayı ve çevirmeyi, örneğin bir müzede asılı bir tablodan daha zor hale getirmesidir. Bununla birlikte, kripto para birimleri daha önce çalındı, bu yüzden gerçekten NFT'nin nasıl saklandığına ve potansiyel bir kurbanın eşyalarını geri almak için ne kadar çalışmaya istekli olacağına bağlı olacaktır.

NFT'lerin 500 yıl sonra var olacağı konusunda çok da emin olmayın çünkü bit çürümesi gerçek bir şey: görüntü kalitesi bozuluyor, dosya biçimleri artık açılamıyor, web siteleri çöküyor, insanlar cüzdanlarının şifresini unutuyor. Ancak unutmamak gerekir ki müzelerdeki fiziksel sanat da şaşırtıcı derecede kırılgandır.

NFT ve Küresel Isınma

Kesinlikle dikkat edilmesi gereken bir şey de NFT'nin küresel ısınmaya olan etkisi. NFT'ler, bazı enerjiye aç kripto para birimleriyle aynı blok zinciri teknolojisini kullandığı için aynı zamanda çok fazla elektrik kullanırlar. Bu sorunu hafifletmek için çalışan insanlar var ancak şu ana kadar çoğu NFT hala çok fazla sera gazı emisyonu üreten kripto para birimlerine bağlı. Sanatçıların iklim değişikliği üzerindeki etkilerini duyduktan sonra NFT'leri satmamaya veya gelecekteki indirimleri iptal etmeye karar verdiği birkaç vaka oldu.

Kaynak: The Verge